Zilveren voorwerpen van voor 1814 zijn onderdeel van het erfgoed van ons land. Toen handwerk nog echt handwerk was, zijn deze voorwerpen stuk voor stuk met zorg vervaardigd door een zilversmid. Vroeger werd het gezien als geld en werd het gewicht in zilver betaald aan de zilversmid. Als het slecht ging, werd het item weer omgesmolten om zodoende weer in klinkende munt om te zetten. Veel items zijn omgesmolten en helaas verloren gegaan op die manier.
Al vanaf de 14e eeuw zijn er documenten die spreken over goud en zilversmeden. Vaak gaat dit over rechtspraak of een erfenis waarin een goudsmid voorkomt. Vanuit die tijd is er bijzonder weinig bekend en bewaard gebleven. Vanaf het einde van de 16e eeuw komt er meer informatie beschikbaar.
Op de meeste grotere zilveren items vanaf de 16 eeuw zijn een meesterteken (het unieke keur van de zilversmid), stadskeur (elke stad had zijn eigen stempel), jaarletter (het alfabet herhaalde zich telkens weer) zilvergehalte keur (na toetsing toegekend) afgeslagen. Zodoende zijn deze voorwerpen na al die jaren nog te herleiden tot de originele maker, stad en jaar.
Elke stad had zijn eigen gilde. Elke gilde had zijn eigen gildebord. Veel zijn er bewaard gebleven en hier werden de keuren afgeslagen van de meesters die werkzaam waren in de stad. Het gilde toetste ook het zilver en sloeg de jaarletter in het voorwerp.
Je kreeg niet zomaar toegang tot een gilde, hiervoor moest een proef afgelegd worden. Vaak een complex werkstuk wat beoordeeld werd door de overige gilde leden. Na betaling van het entreegeld werd men dan uiteindelijk lid van het gilde.
Het gaat te ver om alle steden en alle keuren te benoemen, maar een aantal voorbeelden uit onze collectie zijn:
Amsterdam: 23-11-103
Sneek: 23-10-075
Delft: 24-03-943
Kleinere voorwerpen zoals roomlepels werden vaak alleen gekeurd met het meesterkeur, zie ook: 24-01-927
Na 1815 ging het keuren van zilver op een andere manier, dat behandelen we in een volgende blog.
